OPEC

OPEC, petrol ihraç eden ülkeler teşkilatı 1960 yılında Bağdat'ta bir konferans sonrasında oluşmuştur. Kurucu üyeleri; Suudi Arabistan, İran, Irak, Kuveyt ve Venezüella'dır.
Sonradan Katar, Libya, Ekvator ve Endonezya da katılmıştır.

NOT: OPEC'in kuruluş amacı olarak; petrol fiyatlarının belirli bir seviyede tutulması, büyük devletler tarafından sömürülmeyi engellemek amacına yöneliktir.

İslam Konferansı Örgütü

1969'da Kudüs'te El-Aksa Camii'ne yapılan saldırı sonrasında Müslüman ülkeler büyük tepki göstermiştir. Ürdün'ün önderliğinde İslam zirvesi toplanması fikri oluşmuştur. Kahire'de toplantı yapılmış, 1975'te "İslam kalkınma bankasının kurulması" fikri kabul edilmiştir.

NOT: İslam Konferansı Örgütü'nün 2005'ten beri başkanı, Türkiye'den aday olan Ekmeleddin İhsanoğlu'dur.

Bandung Konferansı

1905 yılında 24 ülke sömürgeciliğine karşı halkların kendi kaderini belirlemesi amacıyla Endonezya'nın Bandung kentinde toplanmıştır. Konferansın amacı, bağımsızlığına yeni kavuşan Asya ve Afrika ülkelerinin Amerika ve Sovyetler'in nükleer tehditlerine karşı varlıklarını korumak için bir araya gelmişlerdir.

NOT: Bu konferans dünyada yeni bir anlayışı başlatmıştır. Bağlantısızlar hareketi başlamıştır. (Yugoslavya ve Mısır bağlantısızlar hareketinde önemli rol oynamıştır.)
Amerika ve Sovyetler'in dışında kalan devletlere, "III. Dünya devletleri" denmiştir.

Afganistan'ın İşgali (Sovyetler Tarafından)

Sovyetler'in Asya'ya yayılabilmesi için sınırında bulunan Afganistan'a doğru toprak alma arzusu 1979 yılında burayı işgali ile başlamıştır. Buradaki madenler ve stratejik önem bu işgalle Basra körfezine kadar Sovyetler ulaşıp petrol bölgesini kontrol altında tutmayı amaçlamıştır.

NOT: Fakat Sovyetler bu işgalde başarılı olamadı. 1988 yılında Cenevre'de Sovyetler'in Afganistan'dan çekilmesi kararlaştırıldı. Sovyetler'in başarısız olmasında Amerika'nın Afganlara destek vermesi etkili olmuştur. 1988 sonrasında mücahit gruplar hükumet kurarak yönetimi ele geçirmişlerdir.

Baas Hareketi

1940'da Şam'da kurulmuştur. (Yeniden doğuş anlamına gelir.) Arap milliyetçiliği ve Sosyalizm'i ortaya çıkartmayı amaçlar. Birleşik Sosyalist Arap Birliği'ni kurmayı hedeflemiştir.
1968 yılında baas hareketi Irak yönetimini ele geçirmiştir. İran ise 1925'ten itibaren hanedan tarafından yönetilmekteydi. (Pehlevi)
Bu dönemde batı örnek alınmış, fakat halk memnun olmamıştır. Ayrıca gelir dağılımının kötü olması, halk isyanına neden olmuştur. 1938'de Ayetullah Humeyni devrim yaparak, şeriat düzenini İran'da başlatmıştır.
Irak, orta doğuda Mısır'dan boşalan güçler dengesini kendi lehine değiştirmek için yayılma politikası izlemiş, bu nedenle İran'a saldırmıştır.

SONUÇ;

• 8 yıl süren savaşta Irak'ı Sovyetler, İran'ı Amerika desteklemiştir. Fakat her iki tarafta yenişemeyerek barış yapmışlardır. 
• Her iki ülkede de savaş masrafları nedeniyle ekonomik bunalımın yaşanmasına neden oldu. 
• Arap birliği bozuldu. 
• Batılı bir çok devlet her iki tarafa da silah satarak zenginleşti.

İran - Irak Savaşı

Irak, Osmanlı Devletinin elindeyken Sevr Antlaşması öncesinde San-Remo konferansında manda sistemi (İngiltere'de) ile yönetilmiştir. 1932'de bağımsız bir devlet olarak Birleşmiş Milletlere üye olmuştur. 1958'de Meşruti kralı bir darbeyle yıkılarak, yerine cumhuriyet kurulmuştur.

Keşmir Meselesi

İngiltere sömürge altında tuttuğu Hindistan ve Pakistan 1947 yılında çekilmiştir. Bunun üzerine Pakistan ve Hindistan diye iki devlet kurulmuştur. Fakat "Keşmir" denilen yer, ilk günden itibaren Hindistan, Pakistan, Çin ve Afganistan arasında sorun olmuştur. Çünkü yeraltı kaynakları bakımından çok zengin bir coğrafyadır. 1948'de Hindistan ile Pakistan savaş yapmıştır. Birleşmiş Milletler devreye girerek, halk oylaması yapılması şartıyla her iki tarafı da anlaşmaya ikna etmiştir. Fakat Hindistan bu karara daha sonra uymamıştır. Bu nedenle sorun devam etmiştir.

NOT: Bu durumun sürmesinde bu iki devletin arasındaki güçler ve çıkar çatışmalarının etkisi büyüktür. (Hindistan'ı Sovyetler, Pakistan'ı Amerika ve Batı desteklemiştir.) Günümüzde hala çözümlenememiştir.

Vietnam Savaşı

Fransa'nın sömürgesi olan Vietnam 1954'te kuzey ve güney olarak ikiye ayrılmıştır. Kuzey komünist düzeni belirlenmiş, birleşmeyi reddetmiştir. Bunun üzerine Amerika, Güney Vietnam'a asker çıkarmıştır. 1965 yılında Vietnam savaşı başlamıştır. Fakat Amerika başarılı olamamıştır. Amerikan başkanı Nixon, Vietnam'daki askeri geri çekme kararı almıştır.

NOT: Vietnam'a Sovyetler yardım etmiştir. 1973'te barış antlaşması imzalanmış, kuzey ve güney birleşme kararı almıştır.

Küba Buhranı

1959 yılında Küba'da diktatör Batista yönetimini deviren Fidel Castro yönetimini ele geçirerek yeni bir düzen kurmuştur. Milli ekonomi modeli uygulanmaya başlamıştır. Bu durum, Küba'da çokça bulunan Amerikan şirketlerini zarara uğratmıştır. Bu nedenle Amerika Castro yönetimini devirmeye çalışmıştır. Bunun üzerine Küba, Sovyetler Birliği'ne yanaşmıştır. Sovyetler Küba'da uzun menzilli füze yerleştirince Amerikan donanması Küba'ya gelip savunma durumuna geçmiştir. Sıcak savaş tehlikesi ve nükleer tehlike ortaya çıktığı için Birleşmiş Milletler devreye girmiştir. Sonuçta Amerika'nın Türkiye'deki uzun menzilli, Jüpiter füzelerini sökmesi koşulu ile Sovyetler Küba'daki nükleer füzeleri sökmüş ve sıcak çatışma olmadan orun çözümlenmiştir.

Helsinki Konferansı

Yumuşama döneminde doğu bloku ülkelerinin Avrupa'da güvenlik ve iş birliğini sağlamak amacıyla gerçekleştirdikleri konferanstır.

Pin-Pon

Amerika ve Çin arasındaki gerilimi azaltan bir olaydır. Amerikan pin-pon takımının Çin'e davet edilmesiyle başlayan, yumuşama dönemini ifade eder.

Konvansiyonel Silah

Kara, hava, deniz gibi ordularda kullanılan her türlü klasik silaha verilen isimdir. (Nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar konvansiyonel değildir.)

Yumuşama Dönemi

II. Dünya Savaşı sonrası başlayan gerginlik ve silahlanma yarışının sona ermesi demektir. Soğuk savaşın bitmesidir. Bu döneme ayrıca Detant Dönemi de denir.
Silahların azaltılması ve nükleer gücün sınırlandırılması amacıyla yumuşama döneminde Helsinki'de Amerika ve SSCB arasında SALT-1 antlaşması ile nükleer denemeler kısmen yasaklanmıştır. 1979'da da SALT-2 antlaşmasıyla uzun menzilli füze denemeleri sınırlandırılmıştır.

Arap - İsrail Savaşı

II. Dünya Savaşı'ndan sonra Yahudiler, Filistin'de 1948 yılında İsrail devletini kurmuşlardır. Bu sırada Filistin'de çok sayıda Müslüman göç etmek durumunda kalmıştır. Müslüman Arap devletleri bu arada İsrail'e karşı mücadele etmeye karar vermişlerdir. Mısır, liderlik rolü üstlenmiştir. Amerika 2 devlet arasında gerginliği azaltmak için 1973 yılında "mekik diplomasisi" uygulayarak, iki devletin anlaşmasını sağlamıştır. Fakat Camp David antlaşması ile Filistin meselesi kısmen çözülmüştür. Bu duruma diğer taraf devletleri karşı çıkmış, Mısır'ı İsrail ile anlaşmasından dolayı eleştirmişlerdir. Mısır ile Arap dünyası birbirinden ayrılmış, Mısır Amerika'ya yanaşmıştır.

NOT: Bu nedenle bazı Arap devletleri, Sovyetler Birliği'ne yakınlaşmaya başlamıştır. (Suriye - Irak)

SEATO

Amerika, uzak doğudaki etkinliğini arttırmak, buradaki devletleri kendi yanına çekmek için yardım etmeyi planlamıştır. Güneydoğu Asya anlaşma teşkilatı (Seato) bu düşüncenin sonucunda birlik amacıyla kurulmuştu. (Amerika, Fransa, İngiltere, Avustralya, Yeni Zellanda, Pakistan)

Önemi: Sovyetler ve Çin bu olayla Batı Avrupa kıyılarından Pasifik bölgesine kadar çember içine alınmıştır.

Kore Savaşı (1950)

Kore, Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrılmış, Sovyetler bu mücadelede kuzeyi, Amerika ise güneyi desteklemiştir. Türkiye, Birleşmiş Milletler üyesi olarak savaşa asker göndermiştir. (Bu durum Türkiye'nin 1952'de Nato'ya üye olmasına ortam hazırlamıştır.)

Schuman Bildirgesi

Almanya ve Fransa arasında kömür ve çelik birliğinin kurulmasını sağlayan bildirgedir. (1951) Bugünkü Avrupa Birliği'nin temelleri, bu olayla atılmıştı.
1957'de Roma antlaşmasıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) kurulmuştur. Daha sonradan AB adını almıştır.

Balfour Deklarasyonu

İngiliz dış işleri bakanı Balfour'un 1917 yılında Filistin'de İsrail devletinin kurulmasını amaçladı ve bunun desteklenmesini istediği bir belgedir.

NOT: İsrail II. Dünya Savaşı'ndan sonra 1948'de kurulmuştur. İsrail'in kurulmasıyla ilgili ilk çalışma Theodor Herzl denilen kişinin ortaya attığı siyonizm anlayışıyla başlamıştır.

Eisenhower Doktrini

Amerikan başkanının 1957 yılında orta doğu ülkelerinin Sovyetler'in ve komünist ülkelerin denetimine girmemesi için orta doğu ülkelerine ekonomik ve askeri yardım yapmayı amaçlayan belgedir.

Çin Halk Cumhuriyeti

1949 yılında komünist Çin Halk Cumhuriyetini Mao Zedung oluşturmuştur. Bu kişi Sovyetlere göre farklı bir komünist anlayışı oluşturmaya çalışmıştır.

Truman Doktrini

Amerika başkanının ortaya attığı bir düşüncedir. Buna göre komünizmin yayılmasını engellemek, devletler arası temel politika olmalı. Bunun için Amerika'nın başkanlığında diğer devletler birlik kurmalıdır.

NOT: Sosyalist blokta bir süre sonra sıkıntılar başlamıştır. Çünkü Sovyetler baskı yaparak, diğer sosyalist ülkeleri ezmeye çalışmıştır. Yugoslavya Sovyetlere ters düştüğü için Cominformdan çıkartılmıştır.

Marshall Planı

Amerika'nın Sovyetler'e karşı oluşturduğu birliğin devletlerine ekonomik, siyasi ve askeri anlamda yardım götürme planına verilen isimdir. Türkiye de 1950'den sonra bu yardımdan payını almıştır.

Varşova Paktı

Sovyetlerin başkanlığında sosyalist devletlerin oluşturduğu askeri bir örgüttür. (Günümüzde bu teşkilat dağılmıştır.)

Soğuk Savaş Dönemi

İkinci dünya savaşından sonra devletler arası ekonomik, siyasi, askeri ve diplomatik alandaki mücadeleye verilen isimdir. 1945 - 1990 yılları arasında bu dönem yer almıştır. Doğu ve Batı bloku ülkeleri arasında bu mücadele yaşanmıştır.

Doğu Bloku

Sovyetlerin başkanlığında sosyalist devletlerin bir araya gelerek oluşturduğu gruptur. Üyeler; Macaristan, Çekoslavakya, Yugoslavya, Bulgaristan, Arnavutluk, Romanya, Çin, Kuzey Kore, Küba

Batı Bloku

Amerika'nın başkanlığında sovyetlerin yayılmacılığına karşı batılı devletler tarafından oluşturulmuştur.